رویکردهای درمانی وابستگی به مواد
آنچه در این مقاله میخوانید
رویکردهای درمانی وابستگی به مواد
در زمینههای درمان وابستگی به مواد به طور کلی دو نوع رویکرد وجود دارد که عبارتند از:
الف) درمان مبتنی بر پرهیز کامل و دستیابی به زندگی عاری از مواد
ب) درمان کاهش آسیبها و عوارض ناشی از اعتیاد
در رویکرد نخست درمان مبتنی بر پرهیز کامل است، میزان عود و بازگشت فراوان است. این درمان بر پایه ی سم زدایی است که به طور معمول از چند روز تا چند هفته انجام می شود در این دوره، شخص نباید از هیچ ماده ی افیونی و غیرافیونی استفاده کند و برای جلوگیری از عود از مشاوره، و روان درمانی و دارودرمانی استفاده میشود. این نوع درمان مبتنی بر پرهیز از مواد، برای همه ی بیماران معتاد کافی نیست و تنها میتواند گروه خاصی از افراد معتاد را تحت پوشش قرار دهد.
در واقع، بر اساس انتخاب یکی از دو رویکرد، با توجه به شرایط بیمار و توافق با وی بعد از مصاحبه انگیزشی، می توان اهداف درمان را تحقق بخشید. به عنوان مثال، در درمان با متادون، در صورتی که رویکرد درمانگر، پرهیز کامل باشد، با کاهش تدریجی دوز متادون و قطع آن، بیمار به زندگی عاری از مواد بر می گردد، ولی در صورتی که رویکرد درمانگر کاهش عوارض اعتیاد در فرد باشد، درمان بیمار بر اساس درمان با نگهدارنده ی متادون است و دوز آن را افزایش می دهند که وسوسه مصرف مجدد را در بیمار کاهش دهند. رویکرد دوم، مبتنی بر درمان کاهش آسیب بوده و از راه های کاهش آسیب استفاده میشود. در این روش، به جای تزریق مواد مخدر، از داروهای جایگزین کم خطر تر چون و متادون و بوپرنورفین استفاده می شود و از بروز آسیبهایی چون ایدز، هپاتیت و دیگر مشکلات جلوگیری میکند و همچنین، میل شدید فرد معتاد را نسبت به مصرف مواد برطرف می سازد. شایان ذکر است، که باید در حین اقدام های کاهش آسیب، با بیمار مصاحبه انگیزشی صورت گیرد تا در صورت ایجاد انگیزه لازم، فرد با هدف پرهیز کامل تحت درمان قرار گیرد. در این روش، همانند روش نخست از گروه درمانی و مشاوره ی فردی نیز استفاده میشود. از دیگر محاسن این روش می توان به این نکته اشاره کرد که درصد بیشتری از افراد آن را ادامه میدهند و به مرور زمان، مصرف داروها را کاهش و یا قطع کرده و به زندگی عادی برمیگردند. قابل ذکر است که بسیاری از معتادان از روش سقوط آزاد، اقدام به ترک اعتیاد می کنند.
منظور از سقوط آزاد
منظور از سقوط آزاد، ترک در منزل است که به صورت کاملا غیرعلمی و بدون نظارت متخصص و بدون استفاده از داروهای مسکن و نگه دارنده است. این روش بسیار خطرناک بوده و عوارض روانی جسمانی شدیدی برای معتاد به همراه دارد. خطر عود اعتیاد در این روش بسیار بالا است و از نظر قطع وابستگی به مواد افیونی، اصلاً موفق نبوده است. در این روش ترک اعتیاد، قطع دفعه ای مواد افیونی، فعالیت آدرنرژیک دستگاه عصبی مرکزی مغز را به شدت افزایش می دهد. بنابراین، در ترک اعتیاد، مصرف داروهای نگهدارنده برای متعادل کردن فعالیت دستگاه عصبی مغز و جلوگیری از فشار شدید درون مغز، سکته مغزی و مرگ ضروری است. به واقع، درمانهای دارویی سائق اکتسابی را که به عنوان نتیجه ی اعتیاد ایجاد شده است، کاهش میدهند. این مساله در بعضی موارد ممکن است اجازه دهد سیستم انگیزشی فقط به دلیل عدم چالش مکرر با رفتار اعتیادآور، به وضع عادی درآید. در دیگر موارد، سیستم انگیزشی به اندازه ی کافی و بسنده بهبود نمی یابد و از میان برداشتن سائق باقی مانده همراه با دیگر عناصر حمایتکننده ی اعتیاد در سیستم انگیزشی به کمک درمانهای دارویی، برای برگرداندن سیستم انگیزشی به وضعیت اول کافی است.
هدف اصلی درمان
هدف اصلی درمان، پاکی کامل یا کاهش آسیب است، ولی علاوه بر این دو هدف، اهداف دیگری نیز باید برای بیمار انتخاب شوند که زیر گروه این هدف هستند. به طور، مثال، در صورت رفتارهای ضد اجتماعی در بیمار و نداشتنِ دوست، حذف رفتارهای ضد اجتماعی بیمار و بهبود شرایط اجتماعی او، شناسایی و درمان اختلال های روانپزشکی، بهبود روابط با افراد فامیل یا دوستان، کسب ظرفیت های لازم برای رشد و بلوغ شخصیت، تقویت مهارتهای ارتباطی، ابراز وجود و افزایش ارزش های معنوی در بیمار باعث میشوند بیمار مراحل درمان را بهتر طی کند و هدف اصلی درمان آسانتر محقق شود. به عبارت دیگر، اهداف فرعی در کنار اهداف اصلی برای درمان اعتیاد مهم هستند.
به طور کلی، درمان جامع و کامل معتادین در دو مرحله ی بازگیری و بازتوانی صورت میگیرد. بازگیری یا درمان جسمی از دو راه دارویی و غیردارویی امکان پذیر است. به علاوه، هر دو شیوه نیز به دو طریق ترک تدریجی و ترک سریع انجام میشود. مرحله ی اول درمان شامل بازگیری یا درمان اعتیاد است که بیشتر جنبه ی عمومی دارد مانند، سم زدایی و دارو درمانی.
نیاز به مشاوره حضوری دارید ؟!
اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره در منزل دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید.