بسیاری از والدین می خواهند بدانند که شیوه درست فرزندپروری چیست؟ آنها می پرسند که تا چه حد باید به نیازها و خواسته های فرزندان بها دهند و تا چه حد سعی در حفظ اقتدار خود داشته باشند؟ در ادامه مطلب مطالعه کنید.
در واقع فرزندپروری چهار شیوة اصلی دارد که این چهار سبک از ترکیب دو عامل پذیرش و توقع به وجود می آید. آگاهی از این سبک ها به والدین اجازه می دهد بتوانند در مورد پیامدهای رفتاری خود بر آیندة فرزندانشان ارزیابی دقیقی داشته باشند. اگر می خواهید بدانید که این شیوه ها کدامند و کدامیک از آنها شیوه سالم تری است، خواندن این مقاله را از دست ندهید.
آنچه در این مقاله می‌خوانید
سبک های فرزند پروری
به طور کلی سبک های فرزندپروری را می توان به چهار گروه تقسیم کرد. این چهار سبک از ترکیب دو عامل پذیرش و توقع به وجود می آیند. آگاهی از این سبک ها به والدین اجازه می دهد بتوانند در مورد پیامدهای رفتار خود بر آیندة فرزندانشان ارزیابی دقیقی داشته باشند.
سبک مسامحه کار (پذیرش بالا- توقع کم)
این سبک والدین، افراد سهل‌گیری هستند که اجازة هر کاری را به فرزندشان می‌دهند و آن ها را در محدودیت خیلی کمی قرار می‌دهند. آن ها همه چیز را برای فرزندشان فراهم می کنند، اما در مقابل، توقعات کمی از آن ها دارند. در واقع آن ها هیچ نظم و قانون و قاعده خاصی را برای فرزندان اعمال نمی کنند. حاصل تربیت این نوع والدین، افراد ناسازگاری هستند که قابلیت اجتماعی خیلی کمی دارند، احترام به دیگران را نیاموخته‌اند، بسیار خودرأی و یک دنده هستند و بر رفتار خود، کنترلی ندارند. والدین در مقابل خواسته‌های فرزندان شان «نه» نمی‌گویند. این بدان علت نیست که خواستار آزادی و تجربه آموزی فرزندان شان هستند، بلکه به خاطر سستی اراده و ضعف در اقتدارشان می‌باشد. این خانواده‌ها از لجبازی، اصرار زیاد و غرغرکردن بچه هایشان می‌ترسند. این نوع والدین، بچه‌های لوس و مغروری تحویل جامعه می‌دهند که قدرت سازگاری با محیط را ندارند و در مدرسه و جامعه و ازدواج و شغل خود بی تردید دچار مشکل خواهند شد.
سبک مستبدانه (پذیرش کم – توقع بالا)
والدین در این سبک، مدام در تلاش اند تا قدرت و تسلط خود را حفظ کنند و هیچ‌گاه با فرزندان خود مشورت نمی‌کنند. این گونه والدین، افراد «خودکامه» ای هستند که از محدودکردن، تنبیه کردن و دستوردادن استفاده می کنند و کمترین میزان ارتباط کلامی و عاطفی را با فرزندان شان دارند. این والدین از فرزندان توقعات بسیار بالایی دارند ولی در مقابل، پذیرش کمی نسبت به آن ها نشان می دهند. سلاح آن ها کنترل و تهدیدکردن است. آن ها معتقدند که حرف، حرف آنهاست و جز حرف خودشان هیچ گزینة دیگری را پیش روی فرزندان قرار نمی دهند. تربیت شدگان این سبک، ممکن است در ظاهر عملکرد بدی نداشته باشند، زیرا همیشه مجبور بوده اند که انتظارات بالای والدین را برآورده کنند، اما از نظر درونی دچار احساس ترس، تحقیر و سرکوب شدگی هستند. زندگی با همراهیِ مداوم زور و تنبیه و دست قدرتمندی که اجازة بالاآوردن سر را نمی‌دهد و سری که حق ندارد دو قدم آن طرف تر را ببیند و تجربه کسب کند و خلاق شود و …تاثیرات منفی این سبک هستند که فرزندانی افسرده، کناره گیر و مضطرب نتیجة آن است.
سبک از هم گسیخته (توقع کم- پذیرش کم)
این نوع تربیت، نابهنجارترین سبک فرزندپروری است. والدینی که چنین سبکی دارند، نه تنها با فرزندان شان ارتباطی برقرار نمی کنند و به آنها بهایی نمی دهند، بلکه هیچ انتظاری هم از ایشان ندارند. در واقع این والدین ممکن است فقط حضور فیزیکی در خانه داشته باشند و خودشان را درگیر مسایل فرزندان شان نمی کنند. آنها نه از نظر عاطفی با فرزندان شان تعامل خوبی دارند و نه از نظر تربیتی و انضباطی برای آنها محدودیتی قایل می شوند. این والدین غالباً ممکن است خودشان دچار مشکلات و بیماری های روانی یا اعتیاد باشند. مثال بارز آن والدین خوشگذرانی هستند که اغلب در خانه حضور ندارند و فرزندان شان را نزد این و آن می گذارند و برای خرید و مهمانی و سفر می روند. آنها آنقدر درگیر خودشان هستند که انگار اصلاً فرزندان شان وجود ندارند. فرزندان این والدین ممکن است به حال خود رها شده باشند. غالباً در کودکی مورد غفلت قرار می گیرند و در بزرگسالی افرادی عصیانگر می شوند. در واقع اغلب افرادی که به بزهکاری و جرایم دیگر روی می آورند، حاصل تربیت چنین والدینی هستند.
سبک مقتدرانه (پذیرش بالا- توقع بالا)
سالم ترین نوع فرزندپروری، شیوه مقتدرانه است. در این شیوه، والدین ارتباط خوبی با فرزندان برقرار می کنند، به نیازهای معقول آنها پاسخ می دهند و به ایشان نیز در امور و تصمیم گیری ها اجازة اظهار نظر می دهند. در عین حال از آنها انتظارات بالایی هم دارند. به این معنا که در مقابل محبت و برآورده کردن نیاز فرزندان شان، از آنها انتظار دارند که در تحصیل، امور انضباطی و مسایل اجتماعی عملکرد مناسبی داشته باشند. به عنوان مثال، پدری برای فرزندش لپ تاپی که نیاز دارد را تهیه می کند اما در عین حال شرط معدل بالای 18 و محدودیت در ساعات استفاده از آن را اعمال می کند. فرزندان این والدین اعتماد به نفس بالایی دارند. افرادی شاد و اجتماعی هستند و هیجانات شان را به شیوة سالمی ابراز می کنند.
پژوهش ها نشان می دهد، فرزندپروری مقتدرانه (ترکیبی از محبت و پذیرش کافی+ انتظارات منصفانه و منطقی)، بهترین و پربازده ترین شیوه در تربیت فرزندان و قوی ترین عامل پیش بینی کنندة پیشرفت تحصیلی و سلامت روان آتی فرزندان است.
نکتة مهمی که لازم است ذکر شود، دانستن تمایز بین نیاز و خواسته است. شما به عنوان والدین لازم است فرق بین این دو را بدانید: نیازها امور ضروری و فطری هستند، مانند نیاز به آب، غذا، محبت، توجه و بازی. نیازها اگر برآورده نشوند زندگی سخت می شود و لذا برآورده کردن نیازهای فرزندان جزو وظایف والدین است.
اما خواسته ها امور ضروری نیستند، بلکه تقاضاهایی هستند که کودک یا نوجوان شما دارد. به عنوان مثال داشتن دوچرخه، تبلت، کامپیوتر و … خواسته هستند. یعنی با برآوردن آنها، زندگی فرزند شما راحت تر و لذتبخش تر می شود اما جزو ضروریات و وظایف والدین نیستند.
والدین باید نیازهای فرزندان شان را بدون هیچ قید و شرطی برآورده کنند، اما در مورد خواسته های آنها باید محتاط باشند و متقابلاً از ایشان انتظاراتی داشته باشند. به طور مثال وقتی فرزند شما رفتار غلطی مرتکب می شود، شما او را از آب و غذا یا محبت خودتان محروم نمی کنید، زیرا این سه جزو نیازهای او هستند، اما می توانید او را از خریدن یک اسباب بازی خاص یا بردنش به یک مهمانی خاص محروم کنید.
نیاز به مشاوره حضوری در مورد پرورش فرزندان دارید ؟!
اگر نیاز به مشاوره حضوری دارید می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ با پزشک و روانشناس متخصص ٬ دکتر حسین موسی زاده مستقیما تماس حاصل فرمایید و با نحوه مشاوره ایشان آشنا شوید ٬ در صورت تمایل به رزرو وقت ملاقات با منشی دفتر مورد نظر واقع در تهران و یا کرج با شماره ۰۹۰۱۶۵۳۲۸۲۸ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به مشاوره در منزل دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید که مشاوره در منزل شما صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۱۲۰۳۴۶۰۱۱ تماس حاصل فرمایید .
نیاز به مشاوره تلفنی یا مشاوره تصویری دارید ؟!
اگر ترجیح می دهید مشاوره بصورت آنلاین و تلفنی یا تصویری از طریق برنامه هایی نظیر Whatsapp , IMO , Skype و .. صورت گیرد ٬ برای تعیین نوبت و هماهنگی می توانید با شماره ۰۹۳۵۸۹۰۸۸۱۹ تماس حاصل فرمایید
